راهنمای کامل خرید رم (RAM)

در گذشته وقتی به بازار قطعات سخت‌افزاری سری می‌زدیم، با رم‌هایی که سرعت کلاکی در حد 1333 مگاهرتز و یا نهایتاً 1600 مگاهرتز داشتند مواجه می‌شدیم. البته در مورد سرورها صحبت نمی‌کنیم، منظورمان یک پی‌سی خانگی است که قرار است کارهای ساده روزمره و یا شاید بازی‌ها و نرم‌افزارهای سنگین مهندسی را اجرا کند.

 

حالا وقتی به بازار مراجعه می‌کنیم، رم‌هایی با ظرفیت بالا مثل 4 گیگابایت یا 8 گیگابایت در آن به وفور دیده می‌شود. سرعت کلاک بسیار متنوع است، از 1333 مگاهرتز تا 3000 مگاهرتز! برندهای مختلف با بسته‌بندی زیبا و نیز هیت‌سینک‌هایی در اشکال و ابعاد مختلف که همگی موجب جذب مشتری می‌شوند. توضیح اینکه هیت‌سینک قطعه فلزی معمولا از جنس آلومینیوم و یا مس است که روی تراشه‌های رم سوار شده و در کارکرد خنک‌تر آن موثر است.

 

اما سوالی که برای یک آشنا به سخت‌افزار مطرح می‌شود این است اگر برای خرید 16 گیگابایت حافظه‌ی رم با سرعت نسبتاً بالا هزینه کنم، عملکرد کلی سیستم چه قدر بهتر می‌شود و آیا این هزینه به صرفه است؟ بهتر نیست رم با ظرفیت و سرعت کمتر بخرم و روی خرید پردازنده‌ی اصلی و یا کارت گرافیک و شاید مادربوردی بهتر هزینه کنم؟

 

در این مقاله با بررسی یک سیستم مبتنی بر پردازنده‌های نسل چهارم خانواده‌ی Core اینتل یعنی Core i7 4770K که پرچم‌دار پردازنده‌های معمول بازار است و روی یک مادربورد با چیپ‌ست Z87 نصب شده، به بررسی موضوع می‌پردازیم. کارایی سیستم را ارزیابی کرده و نتیجه‌ی نهایی را مشخص می‌کنیم اما قبل از بررسی و بیان نتیجه‌ی آزمایشات مختلف به نکات مهمی که در خرید رم باید به آنها توجه کرد، می‌پردازیم.
به تطابق رم و مادربورد توجه کنید

 

اولین موضوع مورد بحث این است که پردازنده‌های نسل چهارم Core اینتل به همراه مادربوردهای مخصوص خود که نسل هشتم مادربوردهای اینتلی هستند، عرضه شده‌اند. در واقع نام این پردازنده‌ها 4 رقمی بوده و با عدد 4 شروع می‌شود. چیپ‌ست مادربوردها نیز دو رقمی بوده و با عدد 8 شروع می‌شود. مثلاً پردازنده‌ی Core i5 4670 و یک مادربورد معمولی نسل 8 با چیپ‌ستی مثل H87 که توسط سازندگان مختلف با اسامی عریض و طویل طراحی و تولید می‌شود ولی نگران نباشید چرا که در بیشتر اسامی نام چیپ‌ست به وضوح دیده می‌شود. به عنوان مثال ASRock Fatal1ty H87 Performance و یا Asus H87-Plus و GigaByte H87-G3H همگی از چیپ‌ست رده متوسط سری 8 یعنی H87 استفاده می‌کنند. البته کنترلر پورت‌های SATA برای اتصال هارددیسک و دیسک حالت جامد، پورت‌های USB، تراشه‌ی صوتی، ماسفت‌ها و غیره کیفیت متفاوتی دارند و یکسان نیستند.

 

پردازنده‌ها و مادربوردهای جدید اینتل از رم‌هایی با سرعت نهایتاً 2933 مگاهرتز پشتیبانی می‌کنند. در حقیقت اگر بخواهیم از ماژول‌های رده اول رم با سرعت 3000 مگاهرتز استفاده کنیم، می‌بایست یک مادربورد خوب تهیه کرده و مقدار کلاک پایه یا BCLK را از 100 مگاهرتز به 102.3 مگاهرتز افزایش دهیم و به عبارتی پردازنده‌ی اصلی را کمی اورکلاک کنیم. از طرفی تمام مادربوردهای Z87 نمی‌توانند چنین ماژولی را در حالت عادی روی فرکانس کاری 3000 مگاهرتز پایدار کنند و باید بیشتر تلاش کرد و تنظیمات متعددی انجام داد. در حقیقت کیفیت مادربورد و قطعات روی آن تفاوت‌هایی ایجاد می‌کند که در اورکلاک به وضوح قابل مشاهده است و یکی از تفاوت‌ها پایداری مادربورد است.

لذا در نهایت باید گفت که اگر در فکر تهیه‌ی ماژول رم رده اول با سرعت بسیار بالا هستید به مادربورد و پردازنده‌ی اصلی خوب و در نهایت اورکلاک کردن پردازنده‌ی اصلی نیاز پیدا خواهید کرد چرا که در غیر این صورت، رمی که خریده‌اید، با سرعتی کمتر از سرعت بیشینه‌ی خود کار خواهد کرد.

پروفایل XMP و سرعت‌های استاندارد رم چیستند؟

 

JEDEC کنسولی است که برای استانداردسازی رم‌ها تلاش می‌کند. این کنسول مشخص کرده که در حافظه‌ی EEPROM یک حافظه‌ی رم چه اعداد و اطلاعاتی می‌بایست ذخیره شود. لذا اطلاعات مربوط به کارخانه‌ی سازنده، سریال نامبر و اطلاعات مفید دیگری در این حافظه ذخیره می‌شود و توسط مادربوردهای مختلف، خوانده و در بایاس مادربورد قابل مشاهده است. سرعت‌های استاندارد رم هم از مشخصات ذخیره شده است. سرعت‌هایی مثل 1066، 1333 و 1600 مگاهرتز که در مورد هر یک، اطلاعاتی ثبت می‌شود.

 

اینتل پروفایل‌های ویژه‌ای به نام Extreme Memory Profile یا XMP را به عنوان پروفایل‌های اضافه‌ای که معمولاً یک و نهایتاً دو مورد است را توسعه داده تا سازندگانی که رم‌هایی برای سرعت‌های بالاتر تولید کرده‌اند، از آن استفاده کنند. بنابراین در بیشتر رم‌ها یک پروفایل XMP هم ذخیره شده است.

توجه کنید که رم‌ها معمولاً با تبلیغ پروفایل XMP خود بسته‌بندی و فروخته می‌شوند ولی مشکل اینجاست که کاربر باید این پروفایل را به صورت دستی فعال کند. به عبارت دیگر پروفایل XMP برای تنظیم سرعت رم Plug and Play نیست که تنها با نصب رم فعال شود بلکه به طور معمول فعال نیست.
روش فعال کردن پروفایل‌های سریع XMP چیست؟

 

بسیاری از مشتریان رم‌های خوبی تهیه می‌کنند ولیکن بدون فعال کردن پروفایل XMP به استفاده از آن می‌پردازند. به عنوان مثال سرعت استاندارد یک حافظه‌ی رم 1333 مگاهرتز است ولیکن با فعال کردن XMP می‌توان آن را به 1600 مگاهرتز افزایش داد. در این صورت اگر XMP را فعال نکنیم، یک حافظه با عملکردی در حد رم‌های ارزان‌قیمت‌تر 1333 مگاهرتزی خواهیم داشت که به هیچ وجه معقول نیست.

 

برای فعال کردن XMP مراحل زیر را دنبال کنید:

 

1- بعد از روشن کردن سیستم با زدن کلید دیلیت یا F2 وارد تنظیمات بایاس شوید. اگر قابلیت بوت سریع یا Fast Boot مادربورد را برای شروع سریع ویندوز 8 فعال کرده‌اید و نمی‌توانید وارد تنظیمات بایاس شوید می‌بایست نرم‌افزار مخصوص مادربورد خود را از طریق سایت سازنده تهیه کنید. نام این نرم‌افزار چیزی شبیه به Go2BIOS است. با اجرای نرم‌افزار در محیط ویندوز می‌توانید سیستم را ری‌استارت کرده و وارد بایاس شوید. در برخی مادربوردهای حرفه‌ای کلید خاصی برای ورود مستقیم به بایاس بعد از ری‌استارت شدن سیستم تعبیه شده که نامی مثل Direct Key و مانند آن دارد. شاید مادربورد شما هم چنین کلیدی داشته باشد لذا به دفترچه‌ی مادربورد یا وب‌سایت سازنده و یا فروم‌ها مراجعه کنید تا نحوه‌ی استفاده از آن را یاد بگیرید.

2- بسته به سازنده، روش فعالسازی XMP متفاوت است. معمولاً در بخشی که سرعت پردازنده‌ی اصلی، BCLK و ضریب آن ذکر شده، سرعت رم نیز قابل تنظیم است. در این بخش به طور معمول پروفایل XMP نیز قابل فعالسازی است.

در ادامه چهار تصویر از محل انتخاب XMP در بایاس مادربوردهای مختلف ایسوس، ازراک، ام‌اس‌آی و گیگابایت در ادامه آورده شده است. در مورد ایسوس توجه کنید که بایاس در مادربوردهای معمول‌تر به صورت ساده یا EZ Mode نمایش داده می‌شود. اگر مادربورد حرفه‌ای‌تر باشد، مستقیماً حالت پیشرفته نمایش داده می‌شود و برای فعال کردن XMP باید مسیر دیگری را دنبال کنید که در تصاویر مشخص شده است. برای سایر سازندگان هم بسته به مدل مادربورد ممکن است مسیر فعال‌سازی XMP متفاوت باشد، بنابراین آماده‌ی جست‌وجو و تحقیق در اینترنت باشید.